Kartoteka Gniazd i Lęgów

Czym jest?

Zapraszamy do współpracy

Zasady udostępniania danych Kartoteki

Wypełnianie kart gniazdowych

Monika Czuchra <monika.czuchra@uwr.edu.pl>
tel. 71 - 375 40 57
fax. 71 - 322 28 17

Lucyna Hałupka
<lucyna.halupka@uwr.edu.pl>

Kartoteka Gniazd i Lęgów
Uniwersytet Wrocławski
ul. H. Sienkiewicza 21
50-335 Wrocław

Czym jest?

Mimo wielu lat badań ornitologicznych w Polsce, nie znamy podstawowych danych o biologii rozrodu większości gniazdujących u nas gatunków ptaków. Nie wiemy jak przebiega ich sezon lęgowy w różnych częściach kraju, ile składają jaj, jak kształtują się straty w lęgach i jakie są ich przyczyny. Udzielenie prawidłowych odpowiedzi na te pytania ma podstawowe znaczenie dla oceny produkcji piskląt i tym samym możliwości prognozowania zmian liczebności gatunku, jest także konieczne przy jakichkolwiek próbach ochrony zagrożonych gatunków. Uzyskanie tej wiedzy wymaga prześledzenia losów wielu lęgów, dużej liczby gatunków, w różnych częściach kraju - co jest niewykonalne bez zaangażowania się wielu osób z różnych regionów.

Kartoteka Gniazd i Lęgów jest sposobem na rozwiązanie tego problemu. Jest to program ogólnopolski oparty na pracy honorowych współpracowników - miłośników ptaków, którego celem jest gromadzenie danych o biologii rozrodu wszystkich gatunków ptaków gniazdujących w Polsce. Współpracownicy notują informacje o znalezionych przez siebie gniazdach i ich losach na specjalnych formularzach zwanych kartami gniazdowymi, wypełnione karty przesyłają po sezonie do wspólnego banku danych. Podobne programy działają w ponad 30 krajach Europy. Najstarszą, założoną już w 1939 roku, jest kartoteka brytyjska. Nasza Kartoteka powstała w roku 1978. Od tego czasu, w ciągu 30 lat współpracę nawiązało ponad 600 osób, które nadesłały ponad 91 tysięcy kart gniazdowych z informacjami o lęgach 213 gatunków. Szczegółowy raport z pracy Kartoteki ukazał się w 2008 w Notatkach Ornitologicznych 49. Poniżej można zobaczyć jedynie gatunki, dla których zebrano największą ilość informacji o lęgach.

Zapraszamy do współpracy

Mimo zgromadzenia wspólnym wysiłkiem stosunkowo dużej ilości materiałów, nadal brakuje danych do odpowiedzi na bardzo wiele pytań, nie jesteśmy w stanie śledzić zmian efektywności rozrodu gatunków z roku na rok i wczesne wykrycie ewentualnego negatywnego wpływu różnego typu zmian środowiskowych. Taki monitoring populacji w oparciu o materiały Kartoteki będzie możliwy dopiero wtedy, gdy będziemy dysponować znacznie większą ilością informacji niż obecnie. Dlatego też jeśli chcesz, aby również Twoje obserwacje przyczyniły się do pogłębienia wiadomości o biologii rozrodu ptaków, dały podstawy do skutecznej ich ochrony przyłącz się do nas.

Współpracować z nami mogą wszystkie osoby, które ukończyły 16 lat, interesują się ptakami i potrafią bezbłędnie oznaczyć do jakiego gatunku ptaka należy znalezione gniazdo. Ponadto zobowiążą się do przestrzegania podanych w instrukcji zasad bezpiecznych kontroli gniazd (obserwator nie może przyczyniać się do powstawania strat w lęgach. Jeżeli kontrola gniazda mogłaby spowodować jego uszkodzenie lub zniszczenie lęgu, należy zawsze z niej zrezygnować) oraz sposobu zapisu na kartach gniazdowych.

Każdy współpracownik Kartoteki otrzymuje ”Instrukcję”, zestaw kart gniazdowych, druki ”Zestawienia rocznego” (doc, pdf) oraz krótkie roczne sprawozdania z działalności Kartoteki. W miarę potrzeby kontaktujemy się również indywidualnie z poszczególnymi osobami, wyjaśniając wszelkie wątpliwości. Listę najczęściej pojawiających się problemów zamieszczamy tutaj.


Formularz zgłoszeniowy

Zasady udostępniania danych Kartoteki

Kartoteka Gniazd i Lęgów gromadzi dane o biologii rozrodu ptaków Polski, zarówno w postaci kart gniazdowych nadsyłanych przez współpracowników, jak i w postaci komputerowych banków danych. Zbiory Kartoteki Gniazd i Lęgów są, po spełnieniu określonych warunków, ogólnie dostępne dla opracowań naukowych. Zachęcamy do ich jak najszerszego wykorzystania.

Lucyna Hałupka, Monika Czuchra